1. จุด (Dot. Point) จุด…ใครคิดว่าไม่สำคัญ แม้ว่าเราจะไม่ได้ต้องมองเห็นวัตถุต่างๆ เป็นจุด แต่เราจะไม่พูดถึงจุดไม่ได้ เพราะจุดเป็นองค์ประกอบพื้นฐานที่สำคัญ เป็นต้นกำเนิดของทัศนธาตุอื่นๆ จุดที่นำมาเรียงต่อกันจะทำให้เกิดเส้น, รูปร่าง, จุดอยู่กันอย่างหนาแน่นทำให้เกิดสี, ค่าน้ำหนัก อ่อน-เข้ม ฯลฯ จุดก็เหมือนกับละอองแป้งหนึ่งธุลีถ้าไม่มีมัน ก็อย่าหวังว่าจะได้กินบะหมี่ ขนมจีบหรือซาลาเปา
เกิดจากการนำจุดมาวางเรียงต่อๆ กัน หรือการเดินทางต่อเนื่องของจุดในทิศทางเดียวกัน เมื่อนำเส้นมาจัดวางในลักษณะต่างๆ กันจะสามารถให้ความหมาย ให้ความรู้สึก และอารมณ์ที่แตกต่างกันไป เช่น เส้นตั้ง ให้ความรู้สึกมั่นคง แข็งแรง หนักแน่น สูงสง่า, เส้นนอน ให้ความรู้สึกสงบ ราบเรียบ นิ่ง ผ่อนคลาย, เส้นเฉียง ให้ความรู้สึกเคลื่อนไหว รวดเร็ว ไม่มั่นคง, เส้นหยักหรือซิกแซก ให้ความรู้สึกน่ากลัว อันตราย รุนแรง, เส้นโค้ง ให้ความรู้สึกสุภาพ อ่อนโยน นุ่มนวล
3. รูปร่าง รูปทรง (Shape & Form) รูปร่างคือบริเวณที่ถูกล้อมรอบด้วยเส้น อันเกิดจากการลากเส้นไปในทิศทางใดทิศทางหนึ่งแล้วกลับมาบรรจบที่จุดเดิม จึงเกิดพื้นที่ภายใน มี 2 มิติ ส่วนรูปทรงคือรูปที่มีลักษณะเป็น 3 มิติ มีความกว้าง ความยาว ความลึก จับต้องได้ อันที่จริงรูปร่างรูปทรงก็เกิดจากการใช้เส้นเป็นพื้นฐาน ดังนั้น ความหมาย ความรู้สึก และอารมณ์ของรูปร่างรูปทรงก็จะอิงกับลักษณะเส้นที่นำมาใช้ เช่น ทรงกลม ให้ความรู้สึกนุ่มนวล อ่อนโยน, ทรงเหลี่ยม ให้ความรู้สึกมีระเบียบ แข็งแรง เคร่งครัด, ทรงอิสระ ให้ความรู้สึกเคลื่อนไหว (ผู้เขียน Scenic) หมายเหตุ บทความนี้ตีพิมพ์ครั้งแรกใน “ฟิ้ว” ฉบับที่ 9 และการตีพิมพ์ใหม่นี้ได้รับอนุญาตจากนิตยสาร “ฟิ้ว” แล้ว