รู้จักกับหนังเวอร์ชั่น FAN EDIT

มารู้จักหนังเวอร์ชั่น FANCUT ที่แฟนๆตัดต่อเองกัน

ปกติหนังเรื่องนึง อาจมีสิทธิงอกหลายเวอร์ชั่น ชัวร์ละ1 คือฉบับค่าย (studio cut) แต่ถ้าขัดใจผกก.ก็เป็นได้ว่าในอนาคตอาจมีฉบับที่ผกก.ตั้งใจให้เป็นงี้แต่ต้น (Director’s Cut) นอกจากนี้บางเรื่องมี Extended cut เน้นรวมซีนให้ยาวๆ แต่ก็มีอีกคัต ที่ไม่ทางการเท่าไหร่ และน้อยคนจะรู้ ก็คือ #FANCUT คือฉบับที่คนดู เอาหนังไปตัดต่อใหม่เอง! ซึ่งแฟนคัตมักใช้วัตถุดิบได้แค่ตัวหนังที่ออกมาแล้ว (จากแผ่น/ไฟล์/เบื้องหลังใดๆ) ซึ่งฉบับหลักจะเข้าถึงได้ทุกฟุต แต่ Fancut ก็มีข้อดีเต็มๆ ในแง่ได้อิสระสรรสร้างสุดๆจ้า จะเรียงเรื่องใหม่ ตัดออกหรือใส่เข้าได้หมด จนถึงขั้นตีความหนังใหม่ได้เลย (ขึ้นอยู่กับ skill คนตัดแต่ละคน) ซึ่ง FANCUT คนทำไม่ได้ตัง เพราะไม่แสวงหาผลกำไร แต่ทำเพราะชอบ/ อยากแก้ให้ดี หรือลองวิชา ทดลองไรใหม่ๆ

จุดเริ่มต้นของ FANCUT

ซึ่งแฟนคัตที่ได้รับความนิยมที่สุดเรื่องแรก ถูกปล่อยออนไลน์ตอนปี 2000 เรื่อง “Star Wars Ep1 The Phantom Edit” ที่สั้นกว่าหนังจริง 20 นาที ตัดพาร์ทต๊องทิ้ง ดันมู้ดจริงจัง และตัดจาร์จาร์บิงค์ทิ้งเกือบหมด! หลังครั้งนั้น ก็เริ่มมีหนังฉบับ Fancut หลายเรื่องงอกเพิ่มขึ้น และแชร์ออนไลน์ในเว็บ Fanedit (บางเรื่องก็ตัดเล็กน้อยๆ แต่บางอันก็ตัดจนเป็นคนละเรื่องก็มี เช่น Pulp Fiction เรียงเดินเรื่องทามไลน์ปกติ)
แม้แต่ ผกก.ดัง Steven Soderbergh ก็เคยทำ Fancut ตัดต่อแก้หนังที่ติดชาร์ตยอดแย่ Heaven’s Gate ด้วยความรักส่วนตัว และปล่อยลงเว็บในฉบับวิสัยทัศน์ตัวเองในชื่อ Heaven’s Gate: The Butcher’s cut ที่ตัดแก้จนเป็นหนังดีเลย (จิงๆแกทำแฟนคัต Psycho ฉบับ 98’sด้วย)

จาก FANCUT ต่อยอดสู่กลายเป็น หนังฉบับจริง!

หากถามว่า FANCUT ตัวไหน ไปได้ไกลเฉิดฉายสุด ก็ต้องนี่เลย! Raising Cain (1992) ของผกก. Brian De Palma ที่ตลอด 20 ปีมีแต่ฉบับเดียวของค่าย จนเมื่อ 2012 แฟนหนังนาม Peet Gelderblom ตัดหนังเรื่องนี้ใหม่ แก้ลำดับเรื่องราวให้คารวะซื่อตรงบทดั้งเดิมให้มากที่สุด และปล่อยลงเว็บ indiewire จนฉบับ Fancut นี้ ผกก.ตัวจริงได้ดูเข้า และชอบเอามากๆ จนไปดีลกับทางค่ายและใช้ฉบับ Fancut ตัวนี้ มาขึ้นแท่นรับตำแหน่ง Director’s cut เป็นทางการไปเลยจ้า
ถามว่าผิดลิขสิทธิ์หรือเปล่า พูดตรงๆผิดชัวร์! ถ้าเจ้าของหนังจะเอาเรื่อง คือทำได้ เพราะทำซ้ำดัดแปลงเผยแพร่ แต่บางค่ายไม่เอาเรื่อง ให้แฟนๆต่อยอดหนังกันไป สร้างฐานแฟนให้หนังแข็งแรงไปในตัว (คล้ายเคสร้องเพลง cover) แต่บางค่ายไม่โอเลยก็มี ไล่ลบ ไม่ยอมเด็ดขาดไล่ ก็แล้วแต่ค่ายๆไป ส่วนในไทย+หนังไทย มีฉบับ FANCUT กับเค้ามั่งไหมนะ? ก็ตอบยาก เพราะไม่มีกลุ่มคนที่รักหนังและลงมาทำชัดเจน แต่ถ้าเป็นเว็บเถื่อน หรือแผ่นผีเพียวๆ เมืองไทยบ้านเราคือขั้นชื่อซะงั้น